सरकारी परिचारिका, डॉक्टरांची 'एक्स्ट्रा ऑर्डिनरी' विदेशवारी

पणजी, दि. २० (प्रीतेश देसाई): युरोप, अमेरिका व आखाती देशात नोकरी करून गब्बर होण्याचे स्वप्न आता "सामान्य' गोमंतकीयांपुरते मर्यादित राहिलेले नाही. हॉटेल व्यवस्थापन किंवा तत्सम शिक्षण घेऊन विदेशाची वाट धरणाऱ्यांच्या यादीत आता सरकारी परिचारिका आणि डॉक्टरांची भर पडल्याचे दिसून येत आहे. सरकारी सेवेत अनुक्रमे वार्षिक ४ ते ५ लाख कमाई करणारे डॉक्टर व २ लाखांच्या आसपास कमाई करणाऱ्या परिचारिका त्यांना मिळणाऱ्या "एक्स्ट्रा ऑर्डिनरी' सुटीचा फायदा घेत खासगी इस्पितळ किंवा विदेशात काम करून प्रतिमहिना दीड ते दोन लाख रुपयांची कमाई करण्यास प्राधान्य देत असल्याची माहिती मिळाली आहे.
शासकीय इस्पितळात परिचारिकांना जे मानधन मिळते, त्याच्या तुलनेत अधिक मानधन त्यांना विदेशात प्राप्त होत असल्याने या "एक्स्ट्रा ऑर्डिनरी' युक्तीचा आधार घेतला जात आहे. सरकारी कर्मचाऱ्यांना ६ वर्षे सुटी घेण्याची सुविधा असल्याने या माध्यमातून स्थानिक दुधासोबत विदेशातील मलई खाण्याची संधी घेतली जात असल्याची माहिती मिळाली आहे. आपल्या "एक्स्ट्रा ऑर्डिनरी' सुविधेचा फायदा घेत, ६ वर्षांच्या सुट्टीचा लाभ परिचारिकांद्वारे उचलला जातो. प्रत्येकी दोन वर्षांची रजा घेतल्यामुळे आपली शासकीय व विदेशातील बिगर सरकारी नोकरीही टिकवून ठेवली जाते. त्यांच्या नावांची नोंद शासकीय इस्पितळांमध्ये पूर्वीच करण्यात आलेली असल्याने ती जागा अन्य कुणालाही दिली जात नाही. त्यामुळे खऱ्या गरजू व प्रामाणिक परिचारिकांना केवळ "कंत्राटी पद्धती'वर काम करावे लागते.
भारताची लोकसंख्या जगाच्या १७ टक्के असली तरी राष्ट्रीय स्तरावर सहा लाख डॉक्टर्स, दोन लाख दंतचिकित्सक आणि १२ लाख परिचारिकांची कमतरता आहे. गोव्याबाबत बोलायचे झाले तर ग्रामीण भागातील शासकीय इस्पितळांमध्ये २०० परिचारिका व ८५ डॉक्टर्सची आवश्यकता आहे, अशी माहिती प्राप्त झाली आहे. परंतु, विविध वैद्यकीय महाविद्यालयांमधून पदवी-पदव्युत्तर शिक्षण घेणाऱ्यांचे प्रमाण वाढले असले तरी त्यातील ९० टक्के डॉक्टर शहरी भागातच काम करणे पसंत करतात. मुळात सरकारी इस्पितळांमध्ये डॉक्टरांना मिळणारा पगार ३० ते ३५ हजारांच्या घरात असतो. जर खासगी क्लिनिक असेल, तर त्यांच्या कमाईचा केवळ विचारच केलेला बरा! कारण प्रत्येक डॉक्टरची फी ही कमीत कमी १०० रु. पासून सुरू होते. त्यात डॉक्टरचा "हातगुण' जितका चांगला तितकी त्याच्या रुग्णांची संख्या अधिक! या स्पर्धेमुळे कोणी सरकारी इस्पितळात नोकरी करण्यासच तयार होत नाही. यातच "एक्स्ट्रा ऑर्डिनरी' सुविधेचा लाभ घेऊन ६ वर्षे खासगी इस्पितळ, खासगी क्लिनिक किंवा विदेशवारी केल्यास डॉक्टरांची कमाई काय असेल याचा विचार न केलेला बरा.
शहरी भागात वैद्यकीय सुविधा उपलब्ध असल्याने उच्च राहणीमान असलेल्या गोमंतकीयांना याचा विशेष परिणाम जाणवत नाही. परंतु, याचा सर्वाधिक फटका बसतो तो ग्रामीण भागातील जनतेला. मुळातच अपुऱ्या साधन सुविधांचा शाप भोगत असलेल्या ग्रामीण जनतेला, आरोग्यासाठीही डॉक्टर्स व परिचारिकांच्या "पदस्पर्श'वर अवलंबून राहवे लागते, याहून वेगळी वैद्यकीय क्षेत्राची शोकांतिका ती काय?