भारतीय रुपया आता नव्या रूपात

नव्या बोधचिन्हाला मान्यता

नवी दिल्ली, दि. १५ - केंद्रीय अर्थमंत्री प्रणव मुखर्जी यांनी अर्थसंकल्पात केलेल्या घोषणेनुसार भारतीय रुपयाच्या चलनाने नवे रूप धारण केले असून त्यासाठीच्या नव्या बोधचिन्हाला आज केंद्रीय मंत्रिमंडळाने मान्यता दिली. आयआयटी गुवाहाटीचे सहायक प्राध्यापक उदय कुमार हे या नव्या रुपयाच्या रुपाचे निर्माते ठरले आहेत.
आज पंतप्रधानांच्या नेतृत्वात झालेल्या केंद्रीय मंत्रिमंडळाच्या बैठकीत उदय कुमार यांनी तयार केलेल्या या बोधचिन्हाला मान्यता देण्यात आली. ही माहिती केंद्रीय मंत्री अंबिका सोनी यांनी आज पत्रकारांना दिली. रुपयासाठी नवे बोधचिन्ह तयार होणार असल्याची घोषणा मुखर्जी यांनी अर्थसंकल्पाचे वेळीच केली होती. या नव्या बोधचिन्हासाठी स्पर्धा घेण्यात आली. त्यावर अडीच लाख रुपयांचे बक्षीसही जाहीर करणयत आले. या स्पर्धेत एकूण ३ हजार डिझाईन्स आले होते. अंतिम फेरीत पाच चिन्हे होती. त्यातून उदय कुमार यांनी तयार केलेल्या चिन्हाची निवड झाली. ही निवड सात परीक्षकांच्या समितीने केली. त्यात रिझर्व्ह बॅंक. जे.जे.इन्स्टिट्युट, नॅशनल इन्स्टिट्युट ऑफ डिझाईन, ललित झा अकादमी आणि इंदिरा गांधी नॅशनल सेंटर येथील तज्ज्ञमंडळींजचा समावेश होता.
असे आहे नवे बोधचिन्ह
हे नवे चिन्ह म्हणजे देवनागरी लिपीतील र आणि रोमन लिपीतील आर या अक्षरांचे मिश्रण आहे. या चिन्हातून भारतीय संस्कृती आणि परंपरा याचे दर्शन घडते. हे चिन्ह तिरंगा ध्वजाच्या रचनेसारखेच वाटते. शिवाय "र' या अक्षरावरील आडवी समतोल असणारी जाड रेषा ही भारताची अर्थव्यवस्था वेगाने विकसित होत असली तरी समतोल आणि मजबूत स्थितीत असल्याचे दर्शविते.
जागतिक बाजारपेठेत भारतीय रुपयाचे महत्त्व वाढत आहे. पण, भारताकडे स्वत:च्या चलनाचे चिन्ह नव्हते. त्यामुळे याची गरजच निर्माण झाली होती. आतापर्यंत अमेरिकी डॉलर, ब्रिटनचा पौंड, युरो, जपानचे येन या सर्व चलनांचे स्वत:चे बोधचिन्ह होते. आता भारतही या पंक्तीत जाऊन बसला आहे. भारतीय रुपयालाही स्वत:चे असे बोधचिन्हा मिळाले आहे. काही कायदेशीर बाबी पूर्ण केल्यानंतर हे चिन्ह वापरण्यास सुरुवात होईल. देशभरात हे चिन्ह येत्या सहा महिन्यात तर जागतिक स्तरावर १८ ते २४ महिन्यात वापरासाठी येणार असा अंदाज माहिती आणि प्रसारण मंत्री अंबिका सोनी यांनी व्यक्त केला.