पालिकेला हवी आहे "नॅशनल'ची जागा!

मॉल की पार्किंग व्यवस्था?
पणजी, दि. १२ (प्रतिनिधी)ः मल्टिप्लेक्स संस्कृतीत हरवत चाललेल्या सिंगल स्क्रीन चित्रपटगृहांमध्ये पश्चिम किनारपट्टीवरील सत्तर वर्षांपूर्वीचे सर्वांत पहिले चित्रपटगृहही आता आपल्या अस्तित्वासाठी लढा देत आहे. कारण पणजी पालिका आता या चित्रपटगृहाला भाडे तत्त्वावर दिलेली जागा ताब्यात घेण्यास उत्सुक आहे.
ही व्यथा आहे "सिने नॅशनल' ची. संपूर्ण पश्चिम किनारपट्टीवरील सर्वांत पहिले चित्रपट गृह म्हणून ओळख निर्माण केलेल्या या चित्रपट गृहाला भाडेपट्टीवर देण्यात आलेल्या जमिनीचा कालावधी आता संपुष्टात आला असून, पालिकेला ही जमीन आता हवी आहे.
राव ऍण्ड कंपनीचे भागीदार मोहन राव यांनी सांगितल्याप्रमाणे त्यांना अशी शंका आहे की, ही जमीन ताब्यात घेण्याबाबत पालिकेवर बिल्डर्सकडून दबाव घातला जात आहे. कारण या चित्रपटगृहाच्या जागी एक मॉल उभारण्यासाठी एक विशिष्ट लॉबी कार्यरत असल्याचे मतही त्यांनी व्यक्त केले आहे. १९३४ मध्ये हे चित्रपटगृह उभारण्यात आले होते. त्यावेळी गोवा पोर्तुगीज आधिपत्याखाली होता आणि त्यावेळी रुपेरी पडद्यावर केवळ मूक चित्रपटांचे अधिराज्य होते. पोर्तुगीज काळात कंपनीला सवलत स्वरूपात देण्यात आलेली ही जमीन गोवा मुक्त झाल्यावर १९७५ मध्ये एका नव्या करारानुसार भाडेपट्टीवर देण्यात आली. राव ऍण्ड कंपनी चित्रपट उद्योगात १९२० पासून आहेत. त्यावेळी त्यांच्याकडे छोटे चित्रपटगृह होते, "इडन सिनेमा' म्हणून त्यास ओळखले जात होते. पणजीत सुरू असलेल्या या चित्रपटगृहात मूकपटांनाही बोलते करण्यासाठी तबला आणि पेटीच्या साहाय्याने जिवंत संगीत देऊन, जिवंतपणा आणण्याचा प्रयत्न इडन सिनेमामध्ये केला जात असे. त्यांच्या या प्रकल्पाला आणि मनोरंजन व्यवसाय प्रस्थापित करण्याच्या प्रयत्नांना पोर्तुगीज सरकारचा वरदहस्त लाभला आणि त्यांनी प्रोत्साहन दिल्याने एक पूर्ण तांत्रिक बाबींनी सज्ज असे चित्रपटगृह पणजीत साकारण्याचे राव यांचे स्वप्न सत्यात उतरले. १९३४ मध्ये त्यांनी आपला चित्रपट उद्योग नव्या वास्तूत स्थलांतरित केला. हे मुंबई वगळता पश्चिम किनारपट्टीतील पहिलेवहिले चित्रपटगृह होते. त्याकाळी या चित्रपटगृहावर ९८ हजार रुपये खर्च करण्यात आले. राव यांनी सांगितल्याप्रमाणे या पैशांची सोय त्यांच्या वडिलांनी अगदी विविध ठिकाणांहून केली होती. त्यावेळी पोर्तुगीज कुटुंबे हे त्यांचे मुख्य प्रेक्षक होते. त्यांना इंग्रजी चित्रपट पाहावयास हवे होते. मुंबईहून इंग्रजी चित्रपटांचे प्रिंट आणले जात. त्याकाळी चित्रपटाच्या तिकिटांची रक्कम सहा आणि बारा आणे होती. तर बाल्कनीची तिकीट १ रुपयात मिळे, असे राव यांनी आपल्या पूर्वस्मृतींना उजाळा देताना सांगितले. त्यावेळी चित्रपटगृहाचे नाव "सिने तियात्रो नॅशिओनाल' ठेवण्यात आले. या चित्रपटगृहात स्थानिक नाटकेही केली जात आणि अन्य सांस्कृतिक कार्यक्रमांचेही आयोजन होत असे. भारतीय स्वातंत्र्यानंतर मराठी आणि हिंदी चित्रपट स्थानिकांमध्ये अधिक लोकप्रिय होऊ लागले. गोवा मुक्त झाल्यानंतर या चित्रपटगृहाचे नाव "सिने नॅशनल' ठेवण्यात आले.
आता या चित्रपटगृहाचे ऐतिहासिक महत्त्व पाहता त्यात गुंतवणूक करण्यासाठी राव कुटुंबीय सज्ज झाले आहे. मात्र तसे करणे त्यांना शक्य होईल अथवा नाही याबाबत ते साशंक आहेत. कारण पणजी महापालिकेकडे असलेला या चित्रपटगृहाचा करार २४ नोव्हेंबर २००५ रोजी संपुष्टात आला असून, या ऐतिहासिक वास्तूचे जतन करण्याचे राव कुटुंबीयांचे प्रयत्न आता कितपत यशस्वी ठरतील हे सांगणे कठीण झाले आहे.