भ्रष्टाचारात गोवा अव्वल!

"ट्रान्सपरन्सी इंटरनॅशनल'चे सर्वेक्षण
पणजी, दि. २६ (प्रतिनिधी) - "इंडिया टूडे' व "आयबीएन७' या प्रसारमाध्यमांनी केलेल्या सर्वेक्षणाअंती गोवा हे अग्रेसर राज्य असल्याचे ढोल पिटले जात असतानाच देशात गोव्यामध्येच भ्रष्टाचाराचे प्रमाण सर्वाधिक असल्याचे स्पष्ट झाले आहे. विशेष म्हणजे "बीमारू राज्ये' म्हणून ओळखल्या जाणाऱ्या बिहार व उत्तर प्रदेशचा समावेश याच गटात करण्यात आला आहे.
"ट्रान्स्परन्सी इंटरनॅशनल इंडिया' आणि "सेंटर फॉर मीडिया स्टडिज' या दिल्लीस्थित संस्थांनी संयुक्तरीत्या हाती घेतलेला आपला तिसरा वार्षिक भ्रष्टाचार सर्वेक्षण अहवाल २००७ - २००८ परवाच प्रसिद्ध केला आहे. त्यांनी केलेल्या गटवार सर्वेक्षणातील अखेरच्या चौथ्या गटात "अलार्मिंग करप्शन' अर्थात कमालीचे भ्रष्टाचारी राज्य या गटात बिहार आणि उत्तर प्रदेशच्या बरोबरीने गोवा राज्याचा समावेश झाला आहे. गोव्यात प्रशासकीय पातळीवरील भ्रष्टाचाराबाबत आतापर्यंत केवळ बोलले जात होते; परंतु हा भ्रष्टाचार धोकादायक स्थितीत पोहचल्याचे या सर्वेक्षणाअंती स्पष्ट झाले आहे. या सर्वेक्षणाचा निकाल हा केवळ एका राष्ट्रीय इंग्रजी वृत्तपत्रात प्रसिद्ध झाल्याने या माहितीला व्यापक प्रसिद्धी मिळू शकली नाही. नोव्हेंबर २००७ ते जानेवारी २००८ या काळात देशातील दारिद्र्यरेषेखालील २२,७२८ कुटुंबांना प्रत्यक्ष भेट देऊन ही माहिती गोळा करण्यात आली. २८ राज्ये आणि चंदीगढ, पॉंडिचेरी व दिल्ली येथे हे सर्वेक्षण करण्यात आले. पोलिस, सार्वजनिक बांधकाम, आरोग्य, वीज, जलपुरवठा, वन, गृहनिर्माण, मुद्रांक नोंदणी, शिक्षण, सार्वजनिक अन्न वितरण सेवा (रेशन), ग्रामीण रोजगार निर्मिती, बॅंकिंग आदी विविध क्षेत्रांत शासकीय योजना तळागाळापर्यंत पोहचवल्या जातात की नाही, याबद्दल या सर्वेक्षणात प्रश्नावली विचारण्यात आली होती. या सर्वेक्षणाअंती मिळालेल्या माहितीनुसार भारतातील सर्वांत भ्रष्ट खाते हा "बहुमान' पोलिस खात्याने पटकावला आहे.
भ्रष्टाचाराच्या कमी अधिक प्रमाणावरून राज्ये आणि केंद्रशासित प्रदेशांना चार गटात विभागण्यात आले. "मॉडरेट करप्शन' म्हणजे माफक भ्रष्टाचार या गटात दहा राज्ये व चंडीगढ यांचा समावेश होतो. या राज्यांत महाराष्ट्रही आहे. दुसरा गट "हाय करप्शन' म्हणजे अधिक भ्रष्टाचार यात सात राज्ये असून त्यात दिल्ली व गुजरात आदी राज्यांचा समावेश आहे. तिसरा गट "व्हेरी हाय करप्शन' असा असून त्यात पाच राज्यांचा समावेश असून कर्नाटकचा समावेश या गटात झाला आहे. अखेरचा चौथा गट "अलार्मिंग करप्शन' म्हणजे धोकादर्शक वा भयंकर भ्रष्टाचार माजलेले राज्य असा होता. या गटात बोकाळलेला भ्रष्टाचार हा अर्थात सुधारण्याच्या पलीकडे गेलेला असून इथे भीषण परिस्थिती निर्माण झाल्याचेच या सर्वेक्षणात स्पष्ट झाले आहे. या गटात बिहार आणि उत्तर प्रदेशच्या जोडीस गोवा विराजमान झाला आहे. दरम्यान, गोव्यातील विविध सरकारी खात्यांत बोकाळलेला भ्रष्टाचार भीषण बनला असून विविध कामांसाठी पैसे चारणे किंवा हात ओले करणे ही जणू पद्धतच बनली असल्याचे या सर्वेक्षणाद्वारे उघड झाले आहे.
दरम्यान, "इंडिया टूडे' "आयबीन ७' या दोन्ही प्रसारमाध्यमे कंपनींनी केलेल्या सर्वेक्षणात गोवा एक अग्रेसर राज्य असल्याचा निकाल जाहीर झाला असला तरी हे अग्रेसर राज्य बनवण्यासाठी विविध विकासकामांत किंवा इतर सरकारी योजनांच्या अंमलबजावणीत सुरू असलेल्या भ्रष्टाचाराचा फर्दाफाश "ट्रान्स्परन्सी इंटरनॅशनल इंडिया' आणि "सेंटर फॉर मिडिया स्टडिज' या संस्थांनी केलेल्या सर्वेक्षणामुळे झाला आहे.