खेळणी घेताय, सावधान!

नवी दिल्ली, दि. १५ : कोणत्याही घरात लहानग्याचा वाढदिवस म्हटले की, त्याला पाहुण्यांकडून भेटीदाखल खेळणी दिली जाणे हे ओघाने आलेच. शिवाय आपणही पर्यटनाच्या निमित्ताने किंवा सहलीसाठी कोठे गेलो तर नकळत खेळण्यांची खरेदी करतो. मात्र यापुढे ही खेळणी (प्रामुख्याने चीन आणि तैवानमध्ये तयार होणारी) विकत घेताना सावधगिरी बाळगणे अत्यावश्यक बनले आहे. प्रामुख्याने तीन वर्षांखालील मुलांना त्याद्वारे अपाय होऊ शकतो. कारण, या खेळण्यांमध्ये विषारी रसायने लपलेली असतात, असे ताज्या संशोधनाअंती सिद्ध झाले आहे. दिल्लीतील बाजारपेठेत उपलब्ध असलेल्या विविध खेळण्यांची चाचणी खास प्रयोगशाळेत केली असता त्यातून पुढे आलेले निष्कर्ष धक्कादायक आणि तेवढेच धोकादायक असल्याचे दिसून आले आहे. याचे मुख्य कारण म्हणजे तीन वर्षांखालील मुले बहुतांश खेळणी तोंडात घालतात. त्यामुळे ऍलर्जी, आस्थमा, त्वचेचे रोग, फुफ्फुसांने विकार या मुलांना होऊ शकतात. येथील "सेंटर फॉर सायन्स अँड एन्व्हायरन्मेंट'च्या (सीएसई) संचालिका सुनिता नारायण यांनी आज पत्रपरिषदेत ही माहिती उघड केली. सुरक्षित खेळण्यांसाठी आंतरराष्ट्रीय पातळीवर काही निकष निश्चित करण्यात आले आहेत. सीएसईने केलेल्या संशोधनात सुमारे ४५ टक्के खेळणी मुलांच्या आरोग्याला घातक असल्याचे दिसून आले आहे. यातील सनसनाटी गोष्ट अशी की, ज्या खेळण्यांवर ठळक अक्षरांत "बिनविषारी आणि वापरण्यास पूर्ण सुरक्षित' असे नोंदले होते. नेमकी तीच खेळणी लहान मुलांसाठी भयावह असल्याचे स्पष्ट झाले. जर चुकून लहानग्यांनी ती तोंडात घातली तर त्याद्वारे त्यांना भयंकर विकार होऊ शकतात. योगायोगाची गोष्ट अशी की, आंतरराष्ट्रीय निकषांची पूर्तता न करणाऱ्या खेळण्यांच्या आयातीवर भारतीय मानक संस्थेने घातलेल्या बंदीची मुदत येत्या २३ जानेवारी रोजी समाप्त होत आहे. आपल्या देशाला अशा गोष्टींची जाग फार उशिराने येते. तथापि, अमेरिका व युरोपीय समुदायाने यापूर्वीच चीन व तैवानमध्ये तयार होणाऱ्या खेळण्यांच्या आयातीवर बंदी घातली आहे. कारण, चीनमधील सुमारे ५७ टक्के तर तैवानमधील जवळपास सर्वच खेळणी लहान मुलांच्या आरोग्यासाठी धोकादायक असल्याचे दिसून आले आहे. त्यामुळे हा स्वस्त आणि मस्त चीनी किंवा तैवानी खेळण्यांचा प्रयोग तुमच्या अंगलट येऊ शकतो. आता २३ जानेवारीनंतर भारताकडून यासंदर्भात कोणती भूमिका घेतली जाते हे पाहणे महत्त्वाचे ठरणार आहे.