कबुलीजबाबावरून कसाबचे घुमजाव

म्हणे तेव्हा मी "बच्चा' होतो!

मुंबई, दि. १७ - मुंबईवर हल्ला करून निष्पाप जिवांचे बळी घेणाऱ्या अजमल आमीर कसाब याने आता आपले खरे रूप दाखवणे सुरू केले आहे. आजपासून कसाबचा खटला न्यायालयापुढे सुरू झाला आहे. आपण याआधी दिलेला कबुलीजबाब खोटा असून, तो पोलिसांच्या दबावाखाली दिला आहे, असे न्यायालयापुढे सांगून त्याने खळबळ उडवून दिली. मुंबईवर हल्ला झाला तेव्हा आपण "बच्चा' होतो, १८ वर्षांच्या खाली होतो, त्यामुळे हा खटला बाल गुन्हे न्यायालयात चालवला जावा, अशी मागणीही कसाबने आपले नवनियुक्त वकील अब्बास काझमी यांच्यामार्फत केली. मात्र, न्यायालयाने ती मागणी फेटाळून लावीत खटल्याचे कामकाज सुरू केले.
आज शुक्रवारपासून ऑर्थर रोड कारागृहातच तयार करण्यात आलेल्या विशेष न्यायालयात न्या. ताहिलियानी यांच्यापुढे हा खटला सुरू झाला आहे. अंजली वाघमारे यांना आधी कसाबचे वकीलपत्र देण्यात आले होते. नंतर त्या याच घटनेतील अन्य एका साक्षीदाराचीही केस लढवीत असल्यामुळे त्यांच्याकडून हे वकीलपत्र काढून घेण्यात आले होते. आता नवीन वकील अब्बास काझमी हे कसाबची बाजू मांडणार आहेत. कसाब आणि अन्य दोघांवर भारताविरुद्ध युद्ध पुकारणे, हत्या आणि हत्येचा प्रयत्न, कटकारस्थान रचणे आदी आरोप आहेत.
आधी कसाबने आपला खटला बाल न्यायालयात चालवण्याची मागणी केली. त्यावेळी न्यायालयाने त्याला जन्मतारीख काय, असे विचारले असता त्याचे वकील म्हणाले की, तो "अनपढ-गवार' आहे. त्यामुळे त्याला जन्मतारीख माहीत नाही. तो १७ वर्षांचा आहे. मात्र, त्याने पोलिसांना दिलेल्या कबुलीनाम्यात आपली जन्मतारीख १३ सप्टेंबर १९८७ असल्याची नोंद केली आहे. म्हणजेच २७ नोव्हेंबर रोजी त्याने मुंबईवर हल्ला केला तेव्हा तो २१ वर्षे २ महिने वयाचा होता, असे सरकारी वकील ऍड. निकम यांनी सांगितले. ऑर्थर रोड कारागृहाच्या प्रवेश नोंदणी पुस्तकातही कसाबने हीच जन्मतारीख लिहिली आहे. कसाबचे वकील तो १७ वर्षांचा असल्याचे सिद्ध करू शकले नाही. तेव्हा न्यायाधीशांनी कसाबला उभे राहण्यास सांगितले. माझ्यासमोर उभा असलेला युवक हा सज्ञानी असल्याचे दिसून येत आहे, असेही ते म्हणाले. अखेर, या कबुलीनाम्यानुसारच कसाब २१ वर्षांचा असल्याचे सिद्ध होत असल्यामुळे न्यायालयाने त्याची मागणी फेटाळून लावली आणि खटला पुढे सुरू करण्याचे आदेश दिले.
कसाबने पोलिसांपुढे दिलेला कबुलीजबाब हा खटल्यातील महत्त्वाचा धागा आहे. मात्र, आज कसाबने हा कबुलीजबाबच फेटाळून लावत साऱ्यांना धक्का दिला आहे. आपल्याला पोलिसांनी मारहाण करून, शारीरिक छळ करून बळजबरीने हा कबुलीजबाब लिहून घेतला. त्यामुळे तो ग्राह्य मानला जाऊ नये, असेही कसाबने न्यायालयापुढे म्हटले आहे. या खटल्यात प्रसिद्ध विधिज्ञ उज्ज्वल निकम सरकारची बाजू मांडत आहेत.
सकाळी कामकाज सुरू झाले तेव्हा ऍड. निकम यांनी कबुलीनामा वाचून दाखविला. पाकिस्तानात जग्गू उर रहमान याने कसाब आणि त्याच्या साथीदारांना मुंबई हल्ल्यासाठी प्रशिक्षण दिले. जम्मू-काश्मीरला स्वतंत्र करण्यासाठी भारताची ताकद असलेल्या मुंबईवर हल्ला करायला हवा, असे या प्रशिक्षणादरम्यान त्याच्या मनावर बिंबवण्यात आले होते. या हल्ल्यात प्रामुख्याने विदेशी नागरिकांना, विशेष करून अमेरिकी व इस्रायली नागरिकांना लक्ष्य करा, असेही त्यांना सांगण्यात आले होते. म्हणूनच लिओपाल्ड, ताज, ओबेरॉय, नरिमन हाऊस या जागा निवडल्या होत्या, आदी मुद्यांचा समावेश असलेला कसाबचा कबुलीजबाब ऍड. निकम यांनी न्यायालयापुढे सादर केला. कसाबच्या कबुलीजबाबावरील घुमजावमुळे आता या खटल्यात काय होते, याकडे साऱ्यांचे लक्ष लागले आहे.
कसाबसह फहीम अन्सारी आणि सबाउद्दिन अहमद यांच्याविरुद्धच्या खटल्याचीही आजपासून सुनावणी सुरू झाली. या सर्वांवर २६/११ मुंबई हल्ल्यात सहभागी असल्याचा आरोप आहे. या हल्ल्यात १८३ जण मारले होते. यात अनेक विदेशी नागरिकांचाही समावेश होता. या तिन्ही आरोपींवर १२ गुन्हे दाखल करण्यात आले आहेत.

....असेही प्रशिक्षण
अतिरेकी हल्ला, स्फोटके व शस्त्रास्त्र हाताळणे, अत्याधुनिक साधनसामुग्रीचा उपयोग याच्यासह न्यायालयात कसे घुमजाव करावे, याचेही कसाबला प्रशिक्षण दिले असावे, असेच आजच्या प्रकारावरून दिसून येते. कसाब केवळ चार वर्ग उत्तीर्ण झालेला आहे. मात्र, आज त्याने आपली जी बाजू मांडली त्यावरून तो हुशार असल्याचे दिसून येते. भारतीय कायद्याचा अभ्यास करूनच त्याला हे प्रशिक्षण दिले असावे, असे तज्ज्ञांचे मत आहे. स्वत:विषयी सहानुभूती मिळवणे आणि पोलिस व सरकारी यंत्रणेबाबत अविश्वास निर्माण करणे हा त्याचा दुहेरी उद्देश असावा, असे दिसून येत आहे.
कसाबची आजची भूमिका बघता मीडियाने कसाबविषयी सहानुभूती निर्माण होईल, असे चित्रण करू नये, असे आवाहन एका वरिष्ठ पोलिस अधिकाऱ्याने केले आहे.