"युगोडेपा'मुळे दक्षिण गोव्यामध्ये कॉंग्रेसची समीकरणे उलटीपालटी!

प्रमोद प्रभुगावकर
मडगाव, दि. ११ - लोकसभा निवडणुकीसाठी दक्षिण गोवा मतदारसंघातून उमेदवार उभा करण्याच्या युनायटेड गोवन्स पार्टीच्या पवित्र्यामुळे दक्षिण गोवा मतदारसंघातील निवडणूक समीकरणांना धोका पोहोचण्याबरोबरच सत्ताधारी कॉंंग्रेसच्या आशाआकंाक्षा धुळीस मिळण्याची चिन्हे दिसू लागली आहेत. तसे झाले तर हा मतदारसंघ परत एक नवा इतिहास घडवेल, असा राजकीय निरीक्षकांचा कयास आहे.
युगोडेपाच्या कार्यकारिणीच्या काल झालेल्या बैठकीत, ही निवडणूक लढवण्याबरोबरच माजी मंत्री माथानी सालढाणा यांना उमेदवारी देण्याचा जो निर्णय एकमताने घेतला गेला. त्यामुळे लोकसभा निवडणुकीची घोषणा झाल्यापासूनचे या मतदारसंघातील एकंदर चित्रच उलटे पालटे झाले आहे.
या निवडणुकीची घोषणा होण्यापूर्वीच भाजपने आपल्या उमेदवारीची घोषणा केली व त्या पक्षाचे उमेदवार ऍड. नरेंद्र सावईकर यांनी मतदारांशी संपर्क साधण्याची एक फेरीही पूर्ण केली. तथापि, हा मतदारसंघ आपलाच बालेकिल्ला आहे या गुर्मींत वावरणाऱ्या कॉंग्रेसला निवडणुकीची घोषणा होऊन पंधरवडा उलटत आला तरी अजून आपला उमेदवारही पक्का करता आलेला नाही व याचाच नेमका फायदा घेऊन युगोडेपाने निवडणुकीत मुसंडी मारली आहे.
तसे पाहु जाता एकदा नव्हे तर दोनदा या मतदारसंघाने कॉंग्रेसला आपणास गृहीत धरले जाऊ नये हे आपल्या कृतीद्वारे दाखवून दिले आहे. १९९६च्या निवडणुकीत चर्चिल आलेमाव यांनी युगोडेपाच्याच तिकिटावर निवडणूक लढवून एदुआर्द फालेरो यांना २५ हजारावर मतांनी पराभूत केले; तर त्यानंतर १९९९ मधील निवडणुकीत रमाकांत आंगले यांनी भाजपचे कमळ या मतदारसंघातून लोकसभेत फुलवले. या विजयामागील कारणे वेगवेगळी जरी असली तरी आपण कोणत्याच एका पक्षाचे मिंधे नाही, मात्र त्यासाठी समर्थ पर्यायाची गरज आहे हेच येथील मतदारांनी दाखवून दिले आहे. गेल्या खेपेला कॉंग्रेसचे फ्रान्सिस सार्दिन यांना जी ५० हजारांची भरीव आघाडी मिळाली त्यामागील कारणेही अशीच वेगवेगळी आहेत.
लोकसभाच केवळ नव्हे तर सासष्टी या कॉंग्रेसचा बालेकिल्ला गणल्या जाणाऱ्या जाणाऱ्या तालुक्यांतील मतदारांनी संधी व समर्थ पर्याय जेव्हा जेव्हा मिळाला तेव्हा तेव्हा बिगर कॉंग्रेस उमेदवार निवडून आपली परिपक्वता दाखवून दिली आहे. त्याला सुरवात केली ती १९७७ मध्ये कुंकळ्ळी मतदारसंघाने. जनतापक्षाचे फेर्दिन रिबेलो यांना व नंतर १९९० मध्ये युगोडेपाचे आयरीश डिसोझा यांना निवडून. कुंकळ्ळी शेजारच्या वेळ्ळीनेही मागे कॉंग्रेसविरुध्द अपक्ष म्हणून रिंगणात असलेल्या मानू फर्नांडीस यांना व नंतर दोनदा फिलिप नेरी यांना भरभरून मते देऊन विधानसभेत पाठविले आहे.
नावेली व मडगावचेही तेच आहे. नावेली ही आपली खासगी मालमत्ता मानणाऱ्या लुईझिन फालेरोंना तेथील मतदारांनी ते कॉंग्रेस उमेदवार असताना असा काही मार दिला की आज ते उठून बसण्याच्याही स्थितीत नाहीत. याच लुईझिनना याच मतदारांनी मागे ते कॉंग्रेसविरुध्द गोवा का्रॅंग्रेसचे उमेदवार असताना प्रचंड बहुमताने निवडून दिले होते हासुध्दा इतिहास आहे.
मडगाव व त्याला भिडून असलेल्या फातोर्ड्याची स्थिती काहीशी वेगळी आहे. मडगावने मागे बाबू नायक व उदय भेंब्रे या अपक्षांना व नंतर दिगंबर कामत यांना दोनदा (भाजप) निवडून कॉंग्रेसचा पराभव केला आहे, तर फातोर्डा सलग तिसऱ्यादा भाजपाकडे आहे.
बाणावलीने शशिकला काकोडकरांच्या जमान्यात म.गो.च्या लुता फेर्रांव यांना निवडून देऊन नवा इतिहास घडविला होता. नंतर तेथून चर्चिल आलेमाव व आता मिकी पाशेको यांनी युगोडेपाच्या तिकिटावर निवडणूक जिंकली होती. कुडतरी हाही तसा कॉंग्रेसचा बालेकिल्ला, पण यूगोडेपाने मागे आंतोन गावकर व आता आलेक्स रेजिनाल्ड लॉरेन्स यांना तेथून निवडून आणले आहे.
सासष्टीत मोडत नसले तरी लोटली व कुठ्ठाळी या शेजारी मतदारसंघांनी माथानी सालढाणा व राधाराव ग्रासियस यांना विधानसभेत पाठवून आपणाला गृहीत धरू नका हेच दाखवून दिलेले आहे. या बहुतेक मतदारसंघात ख्रिस्ती मतदारांचे प्राबल्य आहे व त्यामुळे त्यांच्यावर कॉंग्रेसचा शिक्का बसला होता. तथापि, समर्थ पर्याय लाभला तर आपण कॉंग्रेसलाही झिडकारून द्यायला मागे पुढे पाहात नाही हेच या मतदारांनी वेळोवेळी दाखवून दिलेले आहे. उपरोल्लेखित निवडणुकांचे कौल हेच दाखवून देतात.
सध्या गोव्यात अनेक वाद उभे राहिलेले त्यामुळे दुखावलेल्यांना मनात नसतानाही कॉंग्रेसला मतदान करावे लागत होते व त्यामागील कारण त्यांच्या समोर समर्थ पर्याय नव्हता हेच होते, आता माथानींच्या रुपाने तसा पर्याय उभा झाला असून त्यामुळे कॉंग्रेसच्या उरात धडकी भरली आहे व त्यातून आलेक्स सिकेरा यांच्या नावाबाबत फेरविचार होऊन सार्दिन बाजी मारतात की काय अशी चिन्हे दिसत आहेत.