करोडपती होऊ शकतात "रोडपती'

सायबर गुन्हेगारांपासून सावधान!
प्रीतेश देसाई
पणजी, दि. ७ - "तुम्ही बसल्या ठिकाणीच करोडपतीचे "रोडपती' होऊ शकता, तुमच्या नावाने अज्ञात व्यक्ती अतिमहनीय व्यक्तीला धमकीचा ई-मेल किंवा "एसएमएस' पाठवू शकते किंवा इंटरनेटवर सुटाबुटात असलेला तुमचा फोटो नको त्या अवस्थेत आढळू शकतो'. या गोष्टी आज एखादा व्हाईट कॉलरचा गुन्हेगार घरबसल्या करू शकतो. यावर वेळीच वचक न ठेवल्यास आणि अशा गुन्हेगारांना कोठडीत टाकण्यासाठी आपले पोलिस खाते तयार व तेवढेच सक्षम नसल्यास येत्या तीन वर्षांत हाहाकार माजेल, अशी भीती इंटेलिजंट कोशंट सिस्टमचे संचालक डॉ. हेरॉल्ड डिसोझा यांनी व्यक्त केली आहे.
जगात भारत "सायबर क्राईम'मध्ये चौथ्या क्रमांकावर असून देश पातळीवर महाराष्ट्र राज्य दुसऱ्या क्रमांकावर आहे. त्याच्याच जोडीला गोवा राज्यही असल्याचे डॉ. डिसोझा यांनी यावेळी सांगितले. ते आज आल्तिनो येथील पोलिस सभागृहात सरकारी वकील व पोलिस अधिकाऱ्यांसाठी खास आयोजित केलेल्या "सायबर गुन्हे आणि तपास' या कार्यशाळेत मार्गदर्शनप्रसंगी बोलत होते. खासदार श्रीपाद नाईक यांच्या हस्ते या कार्यशाळेचे उद्घाटन झाले. व्यासपीठावर माहिती आयोगाचे जे.जे. कांबळी, प्रॉसिक्युशन संचालिका सौ. शोभा धुमसकर उपस्थित होत्या.
सायबर क्राईमची उदाहरणे पाहिल्यास या गुन्ह्यात व्हाईट कॉलरवाली मंडळी गुंतल्याचे स्पष्ट होत आहे. जे लाखो रुपये वेतन घेत आहेत असेच काही लोक आपल्या ज्ञानाचा फायदा इंटरनेटद्वारे इतरांना लुटण्यासाठी करतात, असे डॉ. डिसोझा म्हणाले. अशा प्रकारच्या पोलिस तक्रारी दाखल होत नाहीत. कारण "आयटी'बद्दल बऱ्याच राज्यांतील पोलिस आणि वकिलांनाही माहिती नसते. तशी अनेक उदाहरणेही असल्याचे ते म्हणाले.
गोव्यातही "सायबर क्राईम'ची संख्या वाढत असल्याने येथे स्वतंत्र "सायबर लॅब'ची अत्यंत गरज आहे. अन्यथा सायबर गुन्ह्यांचा तपास लावणे पोलिसांना कठीण होऊन बसणार असल्याचा इशारा त्यांनी दिला.
केवळ लॅपटॉपमार्फत कोणीही भयंकर स्वरूपाचा गुन्हा करूशकतो. लाखो रुपये खर्च करून अनेक सरकारी कार्यालयांचे संगणकीकरण करण्यात आले आहे. तथापि, एखाद्या मोठ्या आमिषापायी त्यातील माहिती सुरक्षित ठेवली जात नाही. त्यामुळे कोणीही त्या संगणकातील अतिमहत्त्वाची माहिती चोरू शकतो. भारतातील सरकारी कार्यालयातील ९५ टक्के संगणकांना कोणतीही सुरक्षा नसल्याचे आढळून आल्याचे डॉ. डिसोझा म्हणाले. याच्या उलट पाकिस्तान आणि मलेशिया सरकारची संगणक व्यवस्था अत्यंत सुरक्षित असल्याचे ते म्हणाले.
अनेक सरकारी संकेतस्थळांचे सर्व्हर अमेरिकेत असून हे धोकादायक आहे. येणाऱ्या काळात आर्थिक गुन्हे वाढणार आहेत. कारण केवळ पाच रुपये खर्च करून इंटरनेटच्या माध्यमाने करोडो रुपयांचा घोटाळा करणे शक्य आहे. ६० कोटी संकेतस्थळे इंटरनेटवर उपलब्ध आहेत. त्यातील तब्बल ४२ हजार संकेतस्थळे ही अश्लीलतेचे दर्शन करणारी असल्याची माहिती त्यांनी दिली. भारत हा इंटरनेट वापरणारा चौथ्या क्रमांकावरील देश आहे.
त्यामुळे ई बॅंकिंग व्यवहार करताना सतर्क राहणे हेच शहाणपणाचे लक्षण आहे. संकेतस्थळाची सत्यता पडताळून पाहिल्याशिवाय कोणत्याही परिस्थितीत तुमचा बॅंक खाते क्रमांक किंवा क्रेडिट कार्ड क्रमांक देऊ नका. "ऑर्कुट'सारख्या संकेतस्थळावर तुमचे छायाचित्र प्रसिद्ध करू नका, कारण त्याचा गैरवापर होऊ शकतो. "कॉपी, पेस्ट, प्रिंन्ट, सेव्ह' या सर्व गोष्टी "डिझेबल'(करता येत नाही) अशा प्रकारचे असल्यानंतरच तुमचा फोटो त्यावर टाका.
जम्मू आणि काश्मीरसारख्या राज्यात इंटरनेटद्वारे हत्यारांची विक्री केली जाते. त्यासाठी खास संकेतस्थळे उपलब्ध आहेत. "हनी' या नावाने त्यांची विक्री केली जाते. इंटरनेट किंवा "चेक मेल' "एटीएम'चा वापर केल्यानंतर "लॉग आउट' करायला विसरू नका. तुमच्या मोबाईला "ब्लुटूथ' असल्यास तो वापराच्या वेळीच सुरू करा; अन्यथा तो कायम बंद ठेवा. कितीही जवळच्या मित्राला तुमचा "पासवर्ड' देऊ नका, असा कानमंत्र डॉ. डिसोझा यांनी नेटधारकांना दिला आहे.