मातीच्या विटा; भूकंपाला पर्याय: पद्माकर केळकर

वाळपई, दि. २८ : भूकंप म्हटले की अंगावरून सरसरून काटा येतो. जपानसारख्या बेटांचा समूह असलेल्या देशाला तर सातत्याने हा धोका भेडसावत आहे. त्यामुळे तेथील घरे भूकंपरोध तत्त्वानुसार बांधण्यात आली आहेत. गोव्याचे म्हणाल तर सत्तरी तालुक्यातील नगरगाव या छोट्या गावातील एम. टी. जॉब नामक कुटुंबाने असाच चमत्कार घडवला आहे तो मातीच्या अनोख्या विटा तयार करून. भूकंपरोधक, अल्प खर्च, दिसायला सुबक, अत्यंत भक्कम आणि वापरायला सोप्या ही या विटांची खास वैशिष्ट्ये होत.
"हुडको', "बिल्डिंग मटेरियल टेक्निकल प्रमोशन कौन्सिल अँड डेव्हलपमेंट एजन्सिज फंक्शनिंग अंडर द गव्हर्नमेंट ऑफ इंडिया' व "केव्हीआयसी' यांनी हे तंत्रज्ञान विकसित केले. त्याच तंत्रज्ञानाचा आधार घेऊन एम. टी. जॉबने सुमारे वीस वर्षांपूर्वी या अनोख्या विटांची निर्मिती सुरू केली व नंतर त्यांनी आपल्या व्यवसायाची कमान उत्तरोत्तर वाढवत नेली.
वास्तविक गेल्या कित्येत वर्षांपासून बांधकामासाठी सिमेंटच्या साहित्याचा वापर मोठ्या प्रमाणात होत आहे. तथापि, सध्या सामान्य माणूस महागाईच्या विळख्यात सापडला आहे. किमान खर्चात त्याला चांगल्या सुविधा हव्या आहेत. यावर तोडगा काढण्यासाठी एम. टी. जॉब यांनी अंतर्गत घट्ट बसणाऱ्या आश्चर्यकारक मातीच्या विटा तयार केल्या आहेत. या विटांच्या मदतीने कमीतकमी खर्चात भक्कम घर बांधता येते, असे एम. टी. जॉब यांचे म्हणणे आहे. वाळू, सिमेंट तसेच कसबी कामगारांची गरजच नाही. शिवाय उष्णता, पाणी, थंडी, आग यांनाही या विटा अजिबात दाद देत नाहीत.
या विटा म्हणजे माती, रसायन, सिमेंट यांचे मिश्रण असून मशीनद्वारे दाबाने त्या बनविल्या जातात. १९८८ साली त्या तयार झाल्या तेव्हापासून त्यांचा वापर भारतासह दक्षिण आफ्रिका व आफ्रिकी देश तसेच अर्जेंटिनात करण्यात आला. या विटांचा उपयोग प्रामुख्याने शाळांच्या बांधकामात व बहुमजली इमारतींसाठी केला जातो. ब्रह्मकरमळी - शिंगणे येथील "बंजारन फार्म'सुद्धा या विटांचा वापर करून बांधण्यात आले आहे.
सामान्य विटांपेक्षा या विटांचा आकार मोठा असल्याने कामगार खर्च कमी होतो. या विटा अंतर्गत चावीमुळे घट्ट बसतात. शिवाय नेहमीपेक्षा बांधकाम खर्चात त्यामुळे किमान चाळीस टक्के खर्चात बचत होते. त्याचबरोबर कसबी गवंड्यांची गरजही बांधकामासाठी भासत नाही.
या विटांची वाढीव ताकद, टिकावूपणा, स्थिरता, यांची यशस्वी चाचणी मान्यताप्राप्त स्थानिक व आंतरराष्ट्रीय संस्थांनी केली आहे. परंपरागत बांधकाम करताना एखादा चिरा बसविण्यासाठी साधारणत ५० रु खर्च येतो, पण या एका विटेसाठी येणारा खर्च आहे केवळ २० रु.
गोव्यामध्ये एम. टी. जॉबने अनेकांशी संपर्क साधला असून फोंडा, मडगाव, वास्को, कळंगुट, वाळपई, याठिकाणी या विटांच्या वापराद्वारे देखणी घरकुले उभी राहिली आहेत. या विटांच्या बांधकामामुळे उन्हाळ्यात घरांमध्ये थंडपणा जाणवतो तर थंडीच्या दिवसात घर उबदार राहते. एक प्रकारे "एसी'चा लाभच या विटा मिळवून देतात म्हणाना. एम. टी. जॉब ने स्वतःचे घर या रसायनयुक्त विटांद्वारे बांधले आहे. संबंधितांशी इच्छुकांनी २३७४६०३ किंवा ९४२३३०८६६६ या क्रमांकांवर संपर्क साधावा.