'कुटुंब' रंगलंय महानाट्यात! इतिहास घडवण्यास 'संभवामि...' सज्ज

पणजी, दि. ३१ : मस्त गुलाबी थंडी, आकाशाला गवसणी घालणारा विशाल रंगमंच, झगमगणारी प्रकाशयोजना, गोकुळातील वातावरण निर्माण करणारी कर्णमधूर गीते आणि त्यावर लचकत-मुरडत थिरकणारी तरुणाईची पावले अशा भारलेल्या वातावरणात फर्मागुडीच्या नीरव पठारावर सध्या "संभवामि युगे युगे...' या महानाट्याची तयारी विलक्षण ताकदीने व तेवढीच शिस्तीने सुरू आहे. श्री विजयदुर्गा सांस्कृतिक मंडळ, केरी फोंडा या संस्थेच्या अथक परिश्रमातून आणि संकल्पनेतून साकारणारे हे महानाट्य म्हणजे गोव्यातील न "भुतो न भविष्यती' अशी कलाकृती ठरेल यात शंकाच नाही. गोव्याच्या नाट्य, कला आणि संस्कृती या क्षेत्राचा मानदंड ठरण्याची क्षमता या भव्यदिव्य अशा उपक्रमात आहे. या महानाट्याच्या माध्यमातून गोव्याच्या संस्कृतीविश्वाची अभिरूची आणि सादरीकरणाची क्षमताच अधोरेखित होणार आहे.
श्री विजयदुर्गा सांस्कृतिक मंडळ या केरीच्या नाट्यवेड्या पदाधिकाऱ्यांनी या आधी "जाणता राजा'द्वारे आपल्या प्रगल्भ नाट्य अभिरूचीचे दर्शन गोमंतकीयांना घडवले होते, आता तीच अभिरूची कायम राखताना परंतु भव्यतेच्या बाबतीत त्याही पुढील झेप घेत विजयदुर्गाने "संभवामी युगे युगे'द्वारे महानायक युगंधर श्रीकृष्णाच्या जीवनातील उत्तुंग, उदात्त, साहसपूर्ण प्रसंग मोठ्या हिकमतीने आणि ताकदीने उभे केले आहेत.
"गोवादूत'च्या पथकाने गुरुवारी सायंकाळी संभवामीच्या रंगमंच आणि परिसराला भेट दिली असता गोमंतकीयांची सर्जनशीलता व सांस्कृतिक मूल्ये किती उंची गाठू शकतात याची चांगलीच प्रचीती आली. फर्मागुडीतील अभियांत्रिकी महाविद्यालयाच्या मागील पठारावर जेथे "जाणता राजा' साकार झाला तेथेच संभवामिची द्वारका, गोकुळ, हस्तीनापूर, कुरूक्षेत्र उभारले जात आहे. कलाकार आपल्या तालमीत इतके गढून गेलेले की, दिवस कधी उजाडतो आणि कधी मावळतो याचे भानही सध्या त्यांना उरलेले नाही. विख्यात तरुण कोरियोग्राफर (नृत्य दिग्दर्शक) मयूर वैद्य (पुणे) यांच्या सकस मार्गदर्शनाखालील नृत्याच्या तालमी पाहिल्या तरी या महानाट्याचा आवाका आणि विस्तार सहजच डोळ्यांत भरावा. रंगमंच्याच्या वेगवेगळ्या मजल्यांवर एकाच वेळी नृत्य करणारे हे असंख्य नर्तक - नर्तिका म्हणजे कोठून आयात केलेले कलाकार नाहीत हे सांगूनही विश्वास बसत नाही. नृत्यावर थिरकणारे त्यांचे पाय, लयबद्ध हालचाली, लवचिकता आणि या सगळ्यांवर वरचढ ठरणारा त्यांचा केवळ आत्मविश्वास अवर्णनीय आहे. मयूर वैद्य हे प्रत्येकाला नावानिशी सूचना करतात, एका झटक्यात नृत्य थांबवतात व एका टाळीवर ते पुन्हा सुरू करतात हा तर थरारक अनुभवच. रंगमंचाची भव्यता आणि उंची पाहिली तर हालचालींवर मर्यादा येणे स्वाभाविक होते, परंतु या रंगमंचाची आखाणी आणि उभारणी म्हणजे अभियांत्रिकी कलेतला अविश्वसनीय आविष्कार मानावा लागेल. परिणामी एका उंचीवरून दुसऱ्या उंचीवर जाताना कलाकारांच्या हालचालींवर अजिबात परिणाम जाणवत नाही. नाट्यातला वेग, आवेश तसेच हालचालींतले सौंदर्य त्यामुळे अधिकच खुलते. स्थानिक कलाकारांचे कसब, कौशल्य, व्यावसायिकता, एका कलाकृतीसाठी वाहून घेण्याची समर्पकता पाहायची असेल तर संभवामिला पर्याय नाही.
संभावामीच्या सगळ्याच गोष्टी अंतीम टप्प्यात पोचल्या आहेत. कामाचा वेग तर, नृत्याचे पदन्यास - पदलालित्य, गती, तंत्राचा नेमकेपणा, आवाजाची शुध्दता - तीव्रता - अचूकता, दिग्दर्शनातील बारकावे, संगीतातील लय - ताल - बाज, नेपत्थ्यातील खरेपणा - भव्यता, वेशभूषेतील काल सापेक्षता या गोष्टी पर्फेक्शनच्या अंतीम उंचीवर नेण्यासाठी सगळेच खपत आहेत. हे सुरू असताना, गोंधळ, गडबड, अजागळपणा, नृत्याच्या स्टेप्स चुकणे अशा गोष्टींना अजिबात थारा नाही. कामे इतक्या काटेकोरपणे वाटून दिलेली आहेत की एका गटाच्या माणसाला, कलाकाराला, तंत्रज्ञाला दुसऱ्या गटाच्या माणसाकडे बोलण्याचीही गरज भासू नये. जो तो आपल्या कामात मग्न. रंगमंच परिसरात प्रवेश करण्यावर तर पुरती बंधने आहेत. कोणाला कोठेही जाण्याची मुभा नाही. ओळखपत्र दाखविल्याशिवाय आत जाता येत नाही. गाड्या उभ्या करतानाही आतापासूनच शिस्त राखावी लागते त्यामुळे या परिसराला हळूहळू एका शिस्तबद्ध नगरीचे स्वरूप येऊ लागले आहे. जेवण - खाणाची व्यवस्थाही इतकी चोख की कशाचीच कमतरता म्हणून नाही. जणू तो संस्थेचा दंडकच. त्यामुळे ज्याला जे हवे ते काही क्षणातच पुढे हजर.
कलाकारांनी आपले काम करावे व दिग्दर्शकाने आपले. तंत्रज्ञांनी आपले तर स्वयंसेवकांनी आपले. एकदा घालून दिलेले काम त्याच प्रकारे झाले पाहीजे हा आग्रह आणि ते काम ठरल्यानुसार करून घेणे हे त्या त्या गटाचा कर्तव्य. त्यामुळे संभवामिची गती अफाट वेग घेऊ लागली आहे. अर्थात एका महानाट्याच्या निर्मितीची तयारी अगदी अंतिम टप्प्यात आली आहे. ८ नोव्हेंबर रोजी जेव्हा पहिला प्रयोग त्या भव्यदिव्य रंगमंचावर सुरू होईल तेव्हा
तेव्हा गोव्याच्या नाट्य कलेच्या इतिहासात एक नवे गौरवशाली सोन्याचे पान लिहिले गेलेले असेल. पडदा उघडेल तेव्हा गोमंतकीयांनी या क्षेत्रात एक नवा मैलाचा दगड घातलेला असेल. श्री विजयदुर्गा सांस्कृतिक मंडळाच्या या कर्तृत्वाची दखल केवळ गोव्याच नव्हे तर संपूर्ण देशात आणि जगभरात घेतली जाईल याबद्दल शंकाच नको.
-----------------------------------------------------------
गुणवंतांची मांदियाळी
या महानाट्याचे दिग्दर्शक दिलीप देसाई, संगीत दिग्दर्शक अशोक पत्की, मयूर वैद्य, लेखक डॉ. नारायण देसाई, नेपथ्यकार - चित्रकार दयानंद भगत, प्रकाश योजनाकार सतीश गावस, वेशभूषाकार दिगंबर सिंगबाळ आणि शेकडो गुणी कलाकार अभिनंदनास पात्र आहेत. या महानाट्यामुळे यातील प्रत्येक मान्यवराच्या जीवनाला कलेच्या क्षेत्रात एक वेगळा आयाम प्राप्त होईल असा विश्वास नव्हे तर शंभर टक्के खात्री वाटते.